กำไลคลำยทุกข์ : นวัตกรรมสุขภำพเพื่อผู้สูงอำยุที่มีภำวะพึ่งพิง
และมีปัญหำทำงกำรเคลื่อนไหว
โรงพยำบำลส่งเสริมสุขภำพตำบลบำงพลับ อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่ำงทอง
หลักกำรและเหตุผล
แนวโน้มการเพิ่มขึ้นของจานวนประชากรผู้สูงอายุในประเทศไทยมีมากขึ้นทุกปี จากข้อมูลกระทรวงสาธารณสุขพบว่า ผู้สูงอายุชาวไทยเพิ่มขึ้นปีละ ๕แสนคน คาดว่าปี ๒๕๖๘ประเทศไทยก้าวสู่การเป็น “สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์”(Aged Society)โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับมีผู้สูงอายุจานวนทั้งสิ้น
๗๒๔ คน คิดเป็นร้อยละ ๑๘.๔๓ ของประชากรทุกกลุ่มวัย จากการดาเนินงานคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับ ปีงบประมาณ ๒๕๖๔ โดยใช้เกณฑ์ ตำมกลุ่มศักยภำพตำมควำมสำมำรถในกำรประกอบกิจวัตรประจำวัน (Barthel Activities of Daily Living : ADL ) แบ่งผู้สูงอายุออกเป็น ๓ กลุ่ม คือ
ผู้สูงอำยุกลุ่มที่ ๑ ผู้สูงอายุที่พึ่งตนเองได้ ช่วยเหลือผู้อื่น
ชุมชนและสังคมได้ (กลุ่มติดสังคม) มีผลรวมคะแนน ADL ตั้งแต่ ๑๒ คะแนนขึ้นไป จานวน ๖๙๔ ราย
ผู้สูงอำยุกลุ่มที่ ๒ ผู้สูงอายุที่ดูแลตนเองได้บ้าง ช่วยเหลือตนเองได้บ้าง (กลุ่มติดบ้าน) มีผลรวมคะแนน ADL อยู่ในช่วง ๕- ๑๑ คะแนน จานวน ๑๙ ราย
ผู้สูงอำยุกลุ่มที่ ๓ ผู้สูงอายุกลุ่มที่พึ่งตนเองไม่ได้ ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ พิการ หรือทุพพลภาพ (กลุ่มติดเตียง) มีผลรวมคะแนน ADL อยู่ในช่วง ๐-๔ คะแนน จานวน ๑๑ ราย
ในกลุ่มที่ ๒ และกลุ่มที่ ๓ ถือว่าเป็นผู้สูงอายุที่มีภาวะพึงพิงระยะยาว (Long Team Care) เป็นผู้สูงอายุ ติดบ้านติดเตียงที่พ ึ่งตนเองได้น้อย
มีปัญหาเรื่องการเคลื่อนไหว ไม่สามารถยกแขนขาได้ตามปกติ และมีภาวะทางข้อเข่า และกล้ามเนื้ออ่อนแรง ดังนั้นทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับจึงพยายามหาแนวทางป้องกันภาวะข้อติด ภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง และเพื่อให้ผู้ป่วยและญาติได้รับความสะดวกในการดูแลและช่วยเหลือเพื่อป้องกันภาวะเสี่ยงดังกล่าวจึงได้จัดทานวัตกรรม กำไลคลำยทุกข์ เพื่อส่งเสริมให้ผู้สูงอายุและญาตินาไปใช้ในการบริหารข้อเข่า รวมถึงข้อต่อต่างๆ ตลอดจนกล้ามเนื้อแขนขา ของร่างกาย อันนามาซึ่งสุขภาวะข้อเข่าที่ด ี ลดอาการข้อติด ช่วยฟื้นฟูกล้ามเนื้อที่อ่อนแรงของผู้สูงอายุติดบ้านติดเตียงต่อไป รวมถึงญาติผู้ดูแลสามารถนามาใช้ในการออกกาลังกายเพื่อเสริมสร้างสุขภาพให้แข็งแรงได้ด้วย
วัตถุประสงค์
๑.เพื่อสร้างเสริมสุขภาวะข้อเข่าที่ด ี ลดอาการข้อติด ฟื้นฟูกล้ามเนื้อที่อ่อนแรงของผู้สูงอายุที่มีภาวะเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มและมีปัญหาข้อเข่า
๒. เพื่อฟื้นฟูสภาพผู้ที่มีปัญหาข้อเข่า และปัญหาการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อมิให้เกิดการพลัดตกหกล้มจนเกิดความพิการตามมา
๓. เพื่อให้ญาติและผู้สูงอายุที่ม ีภาวะติดบ้านติดเตียงตระหนักถึงความสาคัญของการฟื้นฟูสภาพร่างกาย
กลุ่มเป้ำหมำย
ผู้ป่วยที่เป็นผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่ง พิงที่มีปัญหาเรื่องการเคลื่อนไหว ไม่สามารถยกแขนขาได้ตามปกติจานวน ๑๔ ราย
ระยะเวลำดำเนินกำร
มีนาคม - กันยายน ๒๕๖๔
วิธีดำเนินกำร
๑.วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในกำรผลิตนวัตกรรม
๑.๑ ผ้าคอตตอน ๑.๒ ผ้ายืดขนาด๒.๕นิ้ว
๑.๓ ใยโพลีเอสเตอร์ ๘๐ กรัม ๑.๔ เข็ม/ด้าย
๑.๕ กรรไกร ๑.๖ ตีนตุ๊กแกขนาด๒นิ้ว
๑.๗ ทรายละเอียด ๑.๘ พิมเสน
๑.๙ การบูร
ภำพวัสดุที่ใช้ในกำรจัดทำนวัตกรรม
๒.วิธีประดิษฐ์นวัตกรรม
๒.๑ เตรียมทรายละเอียดชั่งใส่ถุงตามขนาดและน้าหนักที่ต ้องการ(๐.๕,๑,๑.๕,กิโลกรัม)
๒.๒ ตัดผ้าคอตตอนจานวน ๒ ชิ้นและใยโพลีเอสเตอร์จานวน๑ชิ้น
(ขนาดตามต้องการ)
๒.๓ นาผ้าคอตตอนและใยโพลีเอสเตอร์วางประกบกันโดยให้ใยโพลีเอสเตอร์อยู่ชั้นกลางเพื่อเพิ่มความนิ่มของนวัตกรรมเวลาไม่ให้เกิดการเจ็บเวลานามาใช้
๒.๔ เย็บตีนตุ๊กแกติดกับผ้าที่จะประกบกัน๓ชั้นด้วยจักรเย็บผ้าหรือเย็บมือ และใช้ผ้ายืดขนาด๒.๕นิ้วเย็บต่อกับตีนตุ๊กแกขนาด๒นิ้วด้านปลาย เพื่อเพิ่มความยืดของการรัด
๒.๕ เย็บผ้าให้ด้านข้างติดกัน(กลับเอาด้านที่เย็บไว้ด้านในเพื่อความสวยงาม)
๒.๖ เย็บผ้าเป็นปล้องๆจานวน ๖ ช่องเพื่อให้สามารถม้วนงอได้ดี และมีความสวยงาม
๒.๗ กรอกทรายละเอียดใส่ในผ้าที่เย็บไว้แต่ละช่องให้แน่น เพิ่มกลิ่นหอมด้วยการบูรและพิมเสน ด้านบนทุกช่อง
๒.๘ เย็บปิดช่องด้วยผ้าคอตตอนให้แน่นหนา เรียบร้อยและสวยงาม
ภาพการประดิษฐ์นวัตกรรมโดย อสม.ตาบลบางพลับ
ภำพนวัตกรรม”กำไลคลำยทุกข์”
๓.วิธีใช้งำนวัตกรรม
๓.๑ จัดทาคู่มือการใช้นวัตกรรมเพื่อให้ญาติและผู้ใช้ได้ศึกษาการใช้อย่างถูกต้อง
๓.๑ สวมใส่นวัตกรรมกาไลคลายกล้ามเนื้อรัดที่แขนหรือขาเพื่อถ่วงน้าหนักแล้วให้ผู้สูงอายุยกแขน หรือขาขึ้นลง โดยมีกาไลคลายทุกข์ช่วยถ่วงน้าหนัก
๓.๒ ใช้ในการออกกาลังกายของกล้ามเนื้อและข้อต่อตามความต้องการ อย่างน้อยวันละ ๑๕- ๓๐ นาที
ภาพกิจกรรมนานวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ไปใช้
ภำพกำรนำนวัตกรรมกำไลคลำยกล้ำมเนื้อไปใช้ในผู้สูงอำยุที่ม ีภำวะพึ่งพิง
๔. ประเมินผลกำรดำเนินงำนด้ำนสุขภำพที่เกิดขึ้นหลังใช้นวัตกรรม
๔.๑ สรุปผลการใช้นวัตกรรมผู้สูงอายุที่มีภาวะพึงพิง (ติดบ้าน ติดเตียง) ที่ม ีปัญหาข้อเข่าเสื่อม ข้อติด กล้ามเนื้ออ่อนแรงที่ใช้นวัตกรรม (เริ่มใช้เมื่อเดือนมีนาคม ๒๕๖๔ ประเมินผล หลังใช้ ๓ เดือน)
- มีอาการดีขึ้น จานวน ๘ ราย
- ๔ ราย ใช้นวัตกรรมไม่ต่อเนื่องทาบ้างหยุดบ้าง
- ๒ รายยังเพิ่งเริ่มใช้นวัตกรรม รอการประเมินผล
๔.๒ ญาติและผู้สูงอายุส่วนมากที่ม ีภาวะพึ่งพิงตระหนักถึงความสาคัญของการออกกาลังกาย และการใช้นวัตกรรมเป็นตัวช่วยในการฟื้นฟูข้อเข่าและกล้ามเนื้อแขนขา
๕.การเผยแพร่ประชาสัมพันธ์
๕.๑ เผยแพร่สาธิตวิธีการทาและการใช้นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ในผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าและภาวะเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม ให้แก่ผู้สูงอายุกลุ่มอื่นในหมู่บ้านและประชาชนที่สนใจ
๕.๒ เผยแพร่สาธิตวิธีการใช้นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ ให้กับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลอื่นๆในเครือข่ายสาธารณสุขอาเภอโพธิ์ท
อง
๕.๓ เผยแพร่วิธีการทาและการใช้นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ ในเวปไซต์ของสานักงานสาธารณสุข อาเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่างทอง
๕.๔ เผยแพร่ในเพจFacebook : โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับ
เผยแพร่นวัตกรรมให้ผู้สูงอายุติดเตียงในตาบลบางระกา
อภิปรำย
นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ เป็นนวัตกรรมที่จ ัดทาขึ้นเพื่อเพื่อสร้างเสริมสุขภาวะข้อเข่าที่ดี ลดอาการข้อติด กล้ามเนื้ออ่อนแรงของผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าเสื่อม ในผู้สูงอายุที่ม ีภาวะพึ่งพิง ติดบ้านติดเตียง แต่ยังสามารถนาไปใช้กับกลุ่มอื่นๆได้อีก เช่นผู้สูงอายุกลุ่มที่ ๑ ที่ม ีภาวะเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม เพื่อฟื้นฟูสภาพผู้ที่มีปัญหาข้อเข่า และปัญหาการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อ เพื่อให้ญาติและผู้สูงอายุกลุ่มเป้าหมาย ตระหนักถึงความสาคัญของการออกกาลังกาย สามารถทาเองได้ ใช้วัสดุเหลือใช้และหาง่าย ไม่สิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย นามาใช้ในผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าและภาวะเสี่ยงของ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับได้จริง และเป็นที่ยอมรับของผู้ป่วย และสามารถเผยแพร่ไปยังผู้สูงอายุในพื้นที่/ชุมชนใกล้เคียงได้โดยง่าย
ประเมินผลควำมพึงพอใจต่อกำรใช้นวัตกรรม
สรุปแบบประเมินความพึงพอใจที่ใช้นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ กับผู้สูงอายุที่ม ีภาวะพึ่งพิงของ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับ จานวน ๑๔ ราย ได้คะแนนความพึงพอใจของผู้ใช้นวัตกรรม คิดเป็น ร้อยละ ๙๒.๘๖
ข้อเสนอแนะ
จากการประดิษฐ์นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์และนามาใช้ในผู้ป่วยผู้สูงอายุที่มีปัญหา ข้อเข่า และภาวะเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับจานวน ๑๔ ราย ได้รับความพึงพอใจจากผู้ป่วยและญาติที่ดูแลผู้ป่วยจานวน ๖ ได้คะแนนความพึงพอใจต่อการใช้นวัตกรรม ร้อยละ ๙๒.๘๖ ได้นานวัตกรรมไปขยายกับผู้สูงอายุที่มีปัญหาเดียวกันในหมู่บ้าน
และชุมชนใกล้เคียง ตลอดจนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลในภาคีเครือข่าย และจะพัฒนานวัตกรรมเพื่อประโยชน์ของผู้สูงอายุในชุมชนต่อไป
กำไลคลำยทุกข์
นวัตกรรมสุขภำพเพื่อผู้สูงอำยุ
ที่ม ีภำวะพึ่งพิงและมีปัญหำทำงกำรเคลื่อนไหว
โรงพยำบำลส่งเสริมสุขภำพตำบลบำงพลับ
อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่ำงทอง
ภำคผนวก