กำไลคลำยทุกข์ : นวัตกรรมสุขภำพเพื่อผู้สูงอำยุที่มีภำวะพึ่งพิง

และมีปัญหำทำงกำรเคลื่อนไหว

โรงพยำบำลส่งเสริมสุขภำพตำบลบำงพลับ อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่ำงทอง

หลักกำรและเหตุผล

แนวโน้มการเพิ่มขึ้นของจานวนประชากรผู้สูงอายุในประเทศไทยมีมากขึ้นทุกปี จากข้อมูลกระทรวงสาธารณสุขพบว่า ผู้สูงอายุชาวไทยเพิ่มขึ้นปีละ ๕แสนคน คาดว่าปี ๒๕๖๘ประเทศไทยก้าวสู่การเป็น “สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์”(Aged Society)โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับมีผู้สูงอายุจานวนทั้งสิ้น

๗๒๔ คน คิดเป็นร้อยละ ๑๘.๔๓ ของประชากรทุกกลุ่มวัย จากการดาเนินงานคัดกรองสุขภาพผู้สูงอายุของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับ ปีงบประมาณ ๒๕๖๔ โดยใช้เกณฑ์ ตำมกลุ่มศักยภำพตำมควำมสำมำรถในกำรประกอบกิจวัตรประจำวัน (Barthel Activities of Daily Living : ADL ) แบ่งผู้สูงอายุออกเป็น ๓ กลุ่ม คือ

ผู้สูงอำยุกลุ่มที่ ๑ ผู้สูงอายุที่พึ่งตนเองได้ ช่วยเหลือผู้อื่น

ชุมชนและสังคมได้ (กลุ่มติดสังคม) มีผลรวมคะแนน ADL ตั้งแต่ ๑๒ คะแนนขึ้นไป จานวน ๖๙๔ ราย

ผู้สูงอำยุกลุ่มที่ ๒ ผู้สูงอายุที่ดูแลตนเองได้บ้าง ช่วยเหลือตนเองได้บ้าง (กลุ่มติดบ้าน) มีผลรวมคะแนน ADL อยู่ในช่วง ๕- ๑๑ คะแนน จานวน ๑๙ ราย

ผู้สูงอำยุกลุ่มที่ ๓ ผู้สูงอายุกลุ่มที่พึ่งตนเองไม่ได้ ช่วยเหลือตนเองไม่ได้ พิการ หรือทุพพลภาพ (กลุ่มติดเตียง) มีผลรวมคะแนน ADL อยู่ในช่วง ๐-๔ คะแนน จานวน ๑๑ ราย

ในกลุ่มที่ ๒ และกลุ่มที่ ๓ ถือว่าเป็นผู้สูงอายุที่มีภาวะพึงพิงระยะยาว (Long Team Care) เป็นผู้สูงอายุ ติดบ้านติดเตียงที่พ ึ่งตนเองได้น้อย

มีปัญหาเรื่องการเคลื่อนไหว ไม่สามารถยกแขนขาได้ตามปกติ และมีภาวะทางข้อเข่า และกล้ามเนื้ออ่อนแรง ดังนั้นทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับจึงพยายามหาแนวทางป้องกันภาวะข้อติด ภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง และเพื่อให้ผู้ป่วยและญาติได้รับความสะดวกในการดูแลและช่วยเหลือเพื่อป้องกันภาวะเสี่ยงดังกล่าวจึงได้จัดทานวัตกรรม กำไลคลำยทุกข์ เพื่อส่งเสริมให้ผู้สูงอายุและญาตินาไปใช้ในการบริหารข้อเข่า รวมถึงข้อต่อต่างๆ ตลอดจนกล้ามเนื้อแขนขา ของร่างกาย อันนามาซึ่งสุขภาวะข้อเข่าที่ด ี ลดอาการข้อติด ช่วยฟื้นฟูกล้ามเนื้อที่อ่อนแรงของผู้สูงอายุติดบ้านติดเตียงต่อไป รวมถึงญาติผู้ดูแลสามารถนามาใช้ในการออกกาลังกายเพื่อเสริมสร้างสุขภาพให้แข็งแรงได้ด้วย

วัตถุประสงค์

๑.เพื่อสร้างเสริมสุขภาวะข้อเข่าที่ด ี ลดอาการข้อติด ฟื้นฟูกล้ามเนื้อที่อ่อนแรงของผู้สูงอายุที่มีภาวะเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้มและมีปัญหาข้อเข่า

๒. เพื่อฟื้นฟูสภาพผู้ที่มีปัญหาข้อเข่า และปัญหาการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อมิให้เกิดการพลัดตกหกล้มจนเกิดความพิการตามมา

๓. เพื่อให้ญาติและผู้สูงอายุที่ม ีภาวะติดบ้านติดเตียงตระหนักถึงความสาคัญของการฟื้นฟูสภาพร่างกาย

กลุ่มเป้ำหมำย

ผู้ป่วยที่เป็นผู้สูงอายุที่มีภาวะพึ่ง พิงที่มีปัญหาเรื่องการเคลื่อนไหว ไม่สามารถยกแขนขาได้ตามปกติจานวน ๑๔ ราย

ระยะเวลำดำเนินกำร

มีนาคม - กันยายน ๒๕๖๔

วิธีดำเนินกำร

๑.วัสดุอุปกรณ์ที่ใช้ในกำรผลิตนวัตกรรม

๑.๑ ผ้าคอตตอน ๑.๒ ผ้ายืดขนาด๒.๕นิ้ว

๑.๓ ใยโพลีเอสเตอร์ ๘๐ กรัม ๑.๔ เข็ม/ด้าย

๑.๕ กรรไกร ๑.๖ ตีนตุ๊กแกขนาด๒นิ้ว

๑.๗ ทรายละเอียด ๑.๘ พิมเสน

๑.๙ การบูร

ภำพวัสดุที่ใช้ในกำรจัดทำนวัตกรรม

๒.วิธีประดิษฐ์นวัตกรรม

๒.๑ เตรียมทรายละเอียดชั่งใส่ถุงตามขนาดและน้าหนักที่ต ้องการ(๐.๕,๑,๑.๕,กิโลกรัม)

๒.๒ ตัดผ้าคอตตอนจานวน ๒ ชิ้นและใยโพลีเอสเตอร์จานวน๑ชิ้น

(ขนาดตามต้องการ)

๒.๓ นาผ้าคอตตอนและใยโพลีเอสเตอร์วางประกบกันโดยให้ใยโพลีเอสเตอร์อยู่ชั้นกลางเพื่อเพิ่มความนิ่มของนวัตกรรมเวลาไม่ให้เกิดการเจ็บเวลานามาใช้

๒.๔ เย็บตีนตุ๊กแกติดกับผ้าที่จะประกบกัน๓ชั้นด้วยจักรเย็บผ้าหรือเย็บมือ และใช้ผ้ายืดขนาด๒.๕นิ้วเย็บต่อกับตีนตุ๊กแกขนาด๒นิ้วด้านปลาย เพื่อเพิ่มความยืดของการรัด

๒.๕ เย็บผ้าให้ด้านข้างติดกัน(กลับเอาด้านที่เย็บไว้ด้านในเพื่อความสวยงาม)

๒.๖ เย็บผ้าเป็นปล้องๆจานวน ๖ ช่องเพื่อให้สามารถม้วนงอได้ดี และมีความสวยงาม

๒.๗ กรอกทรายละเอียดใส่ในผ้าที่เย็บไว้แต่ละช่องให้แน่น เพิ่มกลิ่นหอมด้วยการบูรและพิมเสน ด้านบนทุกช่อง

๒.๘ เย็บปิดช่องด้วยผ้าคอตตอนให้แน่นหนา เรียบร้อยและสวยงาม

ภาพการประดิษฐ์นวัตกรรมโดย อสม.ตาบลบางพลับ

ภำพนวัตกรรม”กำไลคลำยทุกข์”

๓.วิธีใช้งำนวัตกรรม

๓.๑ จัดทาคู่มือการใช้นวัตกรรมเพื่อให้ญาติและผู้ใช้ได้ศึกษาการใช้อย่างถูกต้อง

๓.๑ สวมใส่นวัตกรรมกาไลคลายกล้ามเนื้อรัดที่แขนหรือขาเพื่อถ่วงน้าหนักแล้วให้ผู้สูงอายุยกแขน หรือขาขึ้นลง โดยมีกาไลคลายทุกข์ช่วยถ่วงน้าหนัก

๓.๒ ใช้ในการออกกาลังกายของกล้ามเนื้อและข้อต่อตามความต้องการ อย่างน้อยวันละ ๑๕- ๓๐ นาที

ภาพกิจกรรมนานวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ไปใช้

ภำพกำรนำนวัตกรรมกำไลคลำยกล้ำมเนื้อไปใช้ในผู้สูงอำยุที่ม ีภำวะพึ่งพิง

๔. ประเมินผลกำรดำเนินงำนด้ำนสุขภำพที่เกิดขึ้นหลังใช้นวัตกรรม

๔.๑ สรุปผลการใช้นวัตกรรมผู้สูงอายุที่มีภาวะพึงพิง (ติดบ้าน ติดเตียง) ที่ม ีปัญหาข้อเข่าเสื่อม ข้อติด กล้ามเนื้ออ่อนแรงที่ใช้นวัตกรรม (เริ่มใช้เมื่อเดือนมีนาคม ๒๕๖๔ ประเมินผล หลังใช้ ๓ เดือน)

- มีอาการดีขึ้น จานวน ๘ ราย

- ๔ ราย ใช้นวัตกรรมไม่ต่อเนื่องทาบ้างหยุดบ้าง

- ๒ รายยังเพิ่งเริ่มใช้นวัตกรรม รอการประเมินผล

๔.๒ ญาติและผู้สูงอายุส่วนมากที่ม ีภาวะพึ่งพิงตระหนักถึงความสาคัญของการออกกาลังกาย และการใช้นวัตกรรมเป็นตัวช่วยในการฟื้นฟูข้อเข่าและกล้ามเนื้อแขนขา

๕.การเผยแพร่ประชาสัมพันธ์

๕.๑ เผยแพร่สาธิตวิธีการทาและการใช้นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ในผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าและภาวะเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม ให้แก่ผู้สูงอายุกลุ่มอื่นในหมู่บ้านและประชาชนที่สนใจ

๕.๒ เผยแพร่สาธิตวิธีการใช้นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ ให้กับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลอื่นๆในเครือข่ายสาธารณสุขอาเภอโพธิ์ท

อง

๕.๓ เผยแพร่วิธีการทาและการใช้นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ ในเวปไซต์ของสานักงานสาธารณสุข อาเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่างทอง

๕.๔ เผยแพร่ในเพจFacebook : โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับ

เผยแพร่นวัตกรรมให้ผู้สูงอายุติดเตียงในตาบลบางระกา

อภิปรำย

นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ เป็นนวัตกรรมที่จ ัดทาขึ้นเพื่อเพื่อสร้างเสริมสุขภาวะข้อเข่าที่ดี ลดอาการข้อติด กล้ามเนื้ออ่อนแรงของผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าเสื่อม ในผู้สูงอายุที่ม ีภาวะพึ่งพิง ติดบ้านติดเตียง แต่ยังสามารถนาไปใช้กับกลุ่มอื่นๆได้อีก เช่นผู้สูงอายุกลุ่มที่ ๑ ที่ม ีภาวะเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม เพื่อฟื้นฟูสภาพผู้ที่มีปัญหาข้อเข่า และปัญหาการเคลื่อนไหวกล้ามเนื้อ เพื่อให้ญาติและผู้สูงอายุกลุ่มเป้าหมาย ตระหนักถึงความสาคัญของการออกกาลังกาย สามารถทาเองได้ ใช้วัสดุเหลือใช้และหาง่าย ไม่สิ้นเปลืองค่าใช้จ่าย นามาใช้ในผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าและภาวะเสี่ยงของ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับได้จริง และเป็นที่ยอมรับของผู้ป่วย และสามารถเผยแพร่ไปยังผู้สูงอายุในพื้นที่/ชุมชนใกล้เคียงได้โดยง่าย

ประเมินผลควำมพึงพอใจต่อกำรใช้นวัตกรรม

สรุปแบบประเมินความพึงพอใจที่ใช้นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์ กับผู้สูงอายุที่ม ีภาวะพึ่งพิงของ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับ จานวน ๑๔ ราย ได้คะแนนความพึงพอใจของผู้ใช้นวัตกรรม คิดเป็น ร้อยละ ๙๒.๘๖

ข้อเสนอแนะ

จากการประดิษฐ์นวัตกรรมกาไลคลายทุกข์และนามาใช้ในผู้ป่วยผู้สูงอายุที่มีปัญหา ข้อเข่า และภาวะเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลบางพลับจานวน ๑๔ ราย ได้รับความพึงพอใจจากผู้ป่วยและญาติที่ดูแลผู้ป่วยจานวน ๖ ได้คะแนนความพึงพอใจต่อการใช้นวัตกรรม ร้อยละ ๙๒.๘๖ ได้นานวัตกรรมไปขยายกับผู้สูงอายุที่มีปัญหาเดียวกันในหมู่บ้าน

และชุมชนใกล้เคียง ตลอดจนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตาบลในภาคีเครือข่าย และจะพัฒนานวัตกรรมเพื่อประโยชน์ของผู้สูงอายุในชุมชนต่อไป

กำไลคลำยทุกข์

นวัตกรรมสุขภำพเพื่อผู้สูงอำยุ

ที่ม ีภำวะพึ่งพิงและมีปัญหำทำงกำรเคลื่อนไหว

โรงพยำบำลส่งเสริมสุขภำพตำบลบำงพลับ

อำเภอโพธิ์ทอง จังหวัดอ่ำงทอง

ภำคผนวก